MELKWAANZIN: DE MARTELING VAN MELKKOEIEN
Welk leed schuilt er achter uw dagelijkse glas melk?
Koeien moeten steeds meer melk geven
De melkopbrengst per koe, dat is de hoeveelheid melk die een koe per jaar geeft, is de afgelopen jaren continu gestegen. In veel Europese landen is de opbrengst per koe de afgelopen 40 jaar meer dan verdubbeld. De dramatische stijging van de opbrengst per koe is te danken aan de snelle vooruitgang in genetica en management. Tot halverwege de jaren tachtig was de stijging van de melkopbrengst vooral het gevolg van beter beheer, met name betere toepassing van voedingsnormen en de verbeterde kwaliteit van ruwvoer. Sindsdien werden genetica en zeer intensieve voeding de belangrijkste factor als direct gevolg van het gebruik van kunstmatige inseminatie (KI), intense selectie op basis van nagelslachttesten van stieren en wereldwijde distributie van sperma van stieren met een hoge genetische verdienste voor productie.
Een gemiddelde productie per koe van meer dan 10.000 kg melk is niet ongewoon in de VS en wordt steeds gebruikelijker in Europa. Individuele koeien produceren mogelijk twee keer zoveel. Momenteel bedraagt het EU-gemiddelde meer dan 7.000 liter per koe en het blijft stijgen.
Ziek door hoge melkafgave
Dit type voer is niet geschikt omdat runderen herkauwers zijn, waarvan de basis meestal gras of hooi is. De enorme melkopbrengst brengt de koeien tot het uiterste: ze lijden aan levensbedreigende stofwisselingsstoornissen en pijnlijke uierontstekingen. Door de sterk geconcentreerde voeding ervaren veel dieren ook een sterke pensverzuring.
Na een korte tijd in de melkperiode raken melkkoeien meestal uitgemergeld, omdat op dat moment de melkproductie het hoogst is en ze niet zoveel kunnen eten als ze calorieën verbranden door het verlies van de melk. In deze periode kunnen ze vanwege de te grote uier ook nauwelijks goed lopen. De poten blijven ook niet gezond: door de enorme hoeveelheden krachtvoer worden de groei, de gezondheid en het herstel van de poten verstoord in vergelijking met koeien die ruwvoer krijgen met gras en hooi zoals in zoogkuddes.
Gemiddeld wordt een derde van de rundveestapel jaarlijks geslacht en vervangen door nieuwe dieren. Dat zijn meer dan 8,9 miljoen dieren in de Europese Unie. Een gemiddelde melkkoe wordt niet ouder dan vijf jaar - ook al zijn runderen pas na vijf jaar volwassen en is de natuurlijke levensverwachting van vee eigenlijk 20 jaar.
Wat kan je doen om de diervriendelijke melkveehouderij te ondersteunen?
- Protesteer tegen erbarmelijke huisvestingsomstandigheden
- Informeer bij het kopen van zuivelproducten naar de omstandigheden waarin de dieren worden gehouden en gebruik geen producten die de koeien kunnen schaden
- Geef daarentegen de voorkeur aan producten die diervriendelijk en/of biologisch zijn geproduceerd
- Probeer je melkconsumptie te beperken
- Koop meer plantaardige alternatieven zoals haver- of rijstmelk of producten die daarvan zijn gemaakt. Er is nu grote keuze aan veganistische 'melk', 'yoghurt' of 'kaas'
- Vraag in restaurants en cafés ook naar de herkomst van de gebruikte melk of naar plantaardige alternatieven. Veel restaurants bieden bijvoorbeeld plantaardige melk aan in plaats van koffieroom- of zouden, als er voldoende vraag zou zijn, bereid zijn deze in het aanbod op te nemen
Alleen een koe die een kalf baart, geeft melk
De belangrijkste taak van een melkkoe voor menselijke doeleinden is om veel melk te produceren. Maar ze geeft alleen melk als ze een kalfje baart. De koe wordt voor het eerst kunstmatig geïnsemineerd wanneer ze op de leeftijd van 16 tot 18 maanden geslachtsrijp is. Kort na de geboorte van haar eerste kalf geeft de koe melk die de mens voor zichzelf claimt. Daarom worden koe en kalf slechts enkele uren of dagen na de geboorte van elkaar gescheiden - een aanzienlijke psychologische last voor beiden.
Het kalf krijgt meestal een melkvervanger, een mengsel van magere melkpoeder en water. Hierdoor wordt het kalf vaak vatbaar voor ziektes en ontstaan er ook gedragsstoornissen doordat het kalf niet kan voldoen aan zijn natuurlijke behoefte om aan de uier te zuigen. Deze kalveren ervaren nooit de zorg en opvoeding van hun moeder - het leed van de kalveren is moeilijk voor te stellen.
Sommige boerderijen laten zien dat er een andere manier is: ze runnen alternatieve manieren om melkkoeien te houden. Bij deze zogenaamde moedergebonden kalveropfok kan het kalf lang bij de moeder blijven.
Nadat het laatste kalf is geboren, wordt de melkkoe zo snel mogelijk geïnsemineerd, zodat ze al hoog drachtig is als de eigenlijke melkcyclus ten einde loopt en de ‘droogstand’ beperkt blijft tot ongeveer acht weken in een jaar. De melkopbrengst per koe - dit is de hoeveelheid melk die een koe per jaar geeft - is de afgelopen jaren continu gestegen. Krachtige melkkoeien geven tot 12.000 liter melk per jaar - meer dan 30 liter per dag. Om zo'n hoge melkopbrengst te produceren krijgen deze dieren enorme hoeveelheden krachtvoer zoals graan en soja. Normaal gesproken krijgen herkauwers zoals koeien een voer dat rijk is aan vezels en ruwvoer, zoals gras en hooi. Diëten met veel krachtvoer leiden tot veranderingen in hun darmflora en tot spijsverterings- en stofwisselingsstoornissen.
tot 12.000 liter melk per jaar
worden gegeven door prestatiegerichte koeien. Deze fysieke prestatie met ongeschikte voeding is vergelijkbaar met een topsporter die elke dag een marathon moet lopen.
VIER VOETERS roept op tot...
... een structurele verandering in de hele zuivel (melk) productie:
- Moedergebonden of pleegkalveren - het scheiden van een kalf van de moeder moet verboden worden of op zijn minst worden vervangen door zogende koeien
- Verbod op de pijnlijke managementprocedures (link naar verminking)
- Volledig verbod op het vastbinden van de dieren en volledige roostervloeren, evenals een lagere bezettingsdichtheid in de stallen
- Lagere melkopbrengst en langere tussentijden bij het krijgen van kalveren want dat heeft een zeer positieve invloed op de gezondheid en het welzijn van de dieren
- Betere financiële steun voor boeren die overschakelen op dierenwelzijnsvriendelijke houderijsystemen- dierenwelzijn moet worden gezien binnen de reikwijdte van de EU-wetgeving en er moeten subsidies worden uitgegeven
Bovendien streeft VIER VOETERS naar een algemene structurele verandering van de zuivelindustrie. VIER VOETERS is tegen de gangbare praktijk om kalf en moeder onmiddellijk na de geboorte te scheiden, omdat dit in strijd is met de behoeftes van dieren. VIER VOETERS ondersteunt boeren die hun managementsysteem willen veranderen in moedergebonden opfok of pleegkalfopfok. Toch zijn verbeteringen voor de dieren op grotere schaal alleen mogelijk als de consumptie van melkproducten wordt verminderd.
